با ترس سخنرانی چیکار کنیم؟

همه افرادی که اقدام به سخنرانی می کنند با سه ترس مختلف مواجه می شوند. ترس قبل از سخنرانی، ترس ابتدای سخنرانی و ترس هنگام سخنرانی. در این مقاله قصد داریم که منشا ترس را بر اساس نظریه مغزهای سه گانه تحلیل نماییم.

همانطور که می دانید مغز انسان از سه بخش مختلف تشکیل شده است: مغز خزنده، مغز عاطفی و مغز منطقی. هر کدام از این سه مغز به نحو متفاوتی باعث ایجاد ترس در افراد می شود که در ادامه آن را بررسی خواهیم کرد.

مغز خزنده چیست و چطور باعث ایجاد ترس سخنرانی می شود؟

این مغز که در داخلی ترین قسمت قرار گرفته است، تمام فعالیت های ناخودآگاه بدن مانند کنترل ضربان قلب، تنفس و … را بر عهده دارد. آفریدگار این مغز را برای حفاظت ما در مقابل خطرها و تهدید طراحی کرده است. این مغز دائما در حال بررسی شرایط محیطی است و اگر اتفاقی بیوفتد سریعا واکنش نشان میدهد و کنترل واکنش انسان را در دست خود می گیرد. یک لحظه تصور کنید که در جنگل مشغول راه رفتن هستید و ناگهان میبینید که چیزی مثل مار در حرکت است، بدون فکر کردن از آن محیط دور می شوید. شاید بعد از متوجه شوید که مار نبوده اما مغز خزنده برای حفاظت جان ما در کسری از ثانیه واکنش نشان می دهد.

اما مغز خزنده چطور قبل و هنگام سخنرانی ترس را درون ما بوجود می آورد؟ این موضوع به هزاران سال قبل بازمیگردد. در دوران باستان انسان ها برای بقا باید در قبیله و با افراد دیگر زندگی کنند. در غیر این صورت اگر از قبیله بیرون رانده میشدند زندگی شان به خطر می افتاد. در واقع معلوم نبود در خارج از زندگی قبیله ای چه اتفاقی برایشان بیوفتد. مثلا اگر یک حیوان درنده حمله میکرد کسی جز خودش قادر به حفاظت از جانش نبود. فرض کنید شرایطی پیش میامد که قرار بود فردی در جمع صحبت کرد. دائم نگران این موضوع بود که اگر چیزی بگوید که دیگران دوست نداشته باشند او را از قبیله اخراج میکنند و این اتفاق احتمالا مرگ وی را رقم میزد. اما انسان مدرن نیز این ترس را از نیاکان خود به میراث برده است و هر زمانی که قصد دارد سخنرانی کند مغز خزنده تصور میکند با شرایط مرگ و زندگی مواجه شده است.

اما در مقابل ترسی که مغز خزنده بوجود می آورد راهکار چیست؟ در یک کلمه: تمرین، تمرین و تمرین. تمرین و اعتماد به نفس ارتباط مستقیم دارند. هر چه قدر بیشتر تمرین کنیم اعتماد به نفس ما نیز بالاتر میرود و اعتماد به نفس بیشتر مساوی با ترس کمتر است. شک نداشته باشید اگر به میزان کافی تمرین داشته باشیم قادر خواهیم ترس هنگام سخنرانی را به بهترین نحو کنترل نماییم. هرچند که این ترس در دقایق اولیه در تمام افراد حتی سخنرانان بسیار حرفه ای نیز اتفاق می افتد.

اما مغز عاطفی چیست و چگونه باعث ایجاد ترس می شود؟

تمام احساسات یک انسان نظیر دوست داشتن، خشم و نفرت توسط مغز عاطفی خلق و کنترل می شود. در خیلی از موارد تصمیم گیری انسان توسط مغز عاطفی انجام میشود. اگر در گذشته، مثلا دوران دبستان یا دانشجویی یک خاطره بد و ناراحت کننده از صحبت کردن جلوی همکلاسی ها داشته باشیم، هربار که قصد داشته باشیم سخنرانی کنیم این خاطره بد برای ما زنده میشود و ترس عجیبی در ما شکل میگیرد. برای مقابله با این ترس از یک تکنیک روانشناسی استفاده میکنیم.

1. از ۰-۱۰۰ یک نمره برای اتفاق ناگوار سخنرانی در گذشته درنظر میگیریم. هرچقدر خاطره ای که داشته ایم برایمان دردناک تر باشد نمره آن بالاتر میرود. فرض میکنیم شخصی به این اتفاق نمره ۷۰ می دهد.
2. یک حادثه خیلی بد را تصویرکنیم. مثلا یک تصادف بد که خدای نکرده شما دست خود را از دست بدهید. به این اتفاق نیز یک نمره بدهید. اکثر افراد به این اتفاق ناگوار نمره بسیار بالایی می دهند.
3. حال مجددا گام ۱ را تکرار نمایید. الان چه نمره ای به خاطره بدی که در گذشته از سخنرانی داشتید میدهید؟ اکثر نمره ای بسیار پایین میدهند! به عنوان مثال ۱۰.
4. با این روش که قیاس با یک اتفاق بد می باشد تاثیر روانی آن خاطره سخنرانی در مغز عاطفی بسیار کاهش پیدا میکند.

در این مقاله در مورد ترس ایجاد شده توسط مغز خزنده و مغز عاطفی بررسی گردید و راه حل هایی برای مقابله با آن ارائه شد. در مقاله بعد در رابطه با مغز منطقی و ترس ایجاد شده توسط آن در حین سخنرانی بررسی میگردد و در مورد راه کارهایی برای کاهش این ترس صحبت خواهیم کرد.